Smog - co to jest?
Słowo smog pochodzi z języka angielskiego i stanowi połączenie dwóch wyrazów - smoke (dym) i fog (mgła). Smog jest nienaturalnym zjawiskiem atmosferycznym, które zagraża naszemu zdrowiu. Pojawia się, gdy jednocześnie występują dwa czynniki - szczególne warunki atmosferyczne - mgła i bezwietrzna pogoda oraz zanieczyszczenia powietrza związane bezpośrednio z działalnością ludzi. Smog zawiera szkodliwe związki chemiczne, m.in.: tlenki siarki, tlenek azotu i tzw. pyły zawieszone, czyli cząsteczki stałe, które z łatwością przedostają się do układu oddechowego człowieka. Wyróżnia się dwa rodzaje smogu. Pierwszy to tzw. smog londyński, zawierający tlenek siarki, tlenki azotu i węgla oraz sadzę. Drugi nazywany jest smogiem Los Angeles i powstaje przede wszystkim na terenach subtropikalnych. Zawiera tlenki węgla, tlenki azotu i węglowodory, które ulegają reakcjom chemicznym i prowadzą do powstawania aldehydów i ozonu.
3 główne przyczyny powstawania smogu
Nie ulega wątpliwości, że przyczyną powstawania smogu jest działalność prowadzona przez człowieka, która ma ścisły związek z zanieczyszczeniem powietrza. Ogrzewanie domów, transport i funkcjonowanie zakładów przemysłowych stanowią najważniejsze źródła zanieczyszczeń powietrza, a w konsekwencji smogu. Jednym z najistotniejszych problemów jest tzw. niska emisja, bezpośrednio związana z ogrzewaniem domów. Dotyczy to spalania węgla, koksu, drewna, a nawet śmieci w domowych piecach, kotłach i kominkach. W Polsce brakuje norm dotyczących emisji zanieczyszczeń dla sprzedawanych pieców, a świadomość społeczeństwa w tej dziedzinie jest nadal bardzo niska. Duży ruch samochodowy to kolejna przyczyna powstawania zanieczyszczeń. Problem dotyczy przede wszystkim pojazdów z silnikami diesla, ale również pyłów pochodzących ze startych opon i klocków hamulcowych. Nie bez znaczenia jest też działalność prowadzona przez zakłady przemysłowe. Huty, elektrownie cieplne, energetyka węglowa stanowią poważne źródło zanieczyszczeń.
Jak smog wpływa na nasze zdrowie?
Smog prowadzi do chorób układu oddechowego i nowotworów, nasila reakcje alergiczne, a także zwiększa ryzyko zachorowań na astmę. Dzieci kobiet, które w ciąży były narażone na wdychanie smogu, mają mniejszą masę urodzeniową. Smog stanowi także poważne zagrożenie dla środowiska. Może być przyczyną tzw. kwaśnych deszczy, które zawierają trujące kwasy i powodują zniszczenia lasów, zakwaszanie gleb i wody. Na zagrożenia związane ze smogiem szczególnie narażone są dzieci, kobiety w ciąży i osoby starsze.
Smog w Polsce
Polska znajduje się w czołówce krajów, w których powietrze jest najgorszej jakości, a stężenie groźnych substancji najwyższe. Do najbardziej niebezpiecznych należą benzo(a)piren i pyły zawieszone PM2,5 i PM10. Najbardziej zanieczyszczone powietrze jest w województwach małopolskim, śląskim, łódzkim i mazowieckim. Jednak problem dotyczy całej Polski. Smog zwłaszcza w okresie jesienno zimowym to w naszym kraju zjawisko powszechne.